สถานที่ติดต่อ : เลขที่ 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล อ.เมือง จ.สระบุรี 18000 หรือ 
ตู้ ปณ.10 อ.เมืองสระบุรี จ.สระบุรี 18000 

โทรศัพท์ : 036-713829, 089-8159455 
โทรสาร : 036-713829 

หัวหน้าอุทยานแห่งชาติ : นายญานวุฒิ แสงวงศ์ 
ตำแหน่ง : นักวิชาการป่าไม้ปฏิบัติการ 

อัตราค่าบริการเข้าอุทยานแห่งชาติ 
ชาวไทย : ผู้ใหญ่ 20 บาท เด็ก 10 บาท 
ชาวต่างชาติ : ผู้ใหญ่ 100 บาท เด็ก 50 บาท 

อุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอแก่งคอย อำเภอหนองแค อำเภอวิหารแดง และอำเภอเมือง จังหวัดสระบุรี ป่าเขาสามหลั่นอยู่ใกล้กรุงเทพฯ มาก มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ สภาพธรรมชาติป่าเขา น้ำตกที่สวยงาม โดยเฉพาะน้ำตกเขาสามหลั่น ซึ่งนักท่องเที่ยวรู้จักกันเป็นอย่างดี ทางคมนาคมสะดวกสบาย สามารถเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปกลับได้ในวันเดียว อุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น มีเนื้อที่ประมาณ 27,856.25 ไร่ หรือ 44.57 ตารางกิโลเมตร 

แต่เดิมอุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น ได้รับการจัดตั้งเป็นวนอุทยานน้ำตกสามหลั่น อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติพระฉายทั้งหมด มีเนื้อที่ 24 ตารางกิโลเมตร ในความรับผิดชอบของป่าไม้เขตสระบุรี ต่อมาเมื่อกรมป่าไม้จัดตั้งกองอุทยานแห่งชาติขึ้นใหม่ ในปี พ.ศ. 2517 จึงได้โอนวนอุทยานน้ำตกสามหลั่นมาขึ้นกับกองอุทยานแห่งชาติ ซึ่งในอดีตป่าแห่งนี้มีความอุดมสมบูรณ์มาก สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ญี่ปุ่นได้ใช้พื้นที่นี้เป็นจุดยุทธศาสตร์ ทำหลุมหลบภัย มีการตัดไม้ ทำฟืน ทำถ่านหุงหาอาหาร และทำถนน ทำให้ป่าธรรมชาติบางส่วนถูกทำลายลง ในปี พ.ศ. 2503 จึงได้เริ่มทำการปลูกป่าทดแทนให้สภาพป่าฟื้นตัวขึ้นมา และเมื่อได้ประกาศเป็นป่าสงวนแห่งชาติทำให้สภาพป่าฟื้นตัวมากยิ่งขึ้น 

ต่อมา ในปี 2519 กรมป่าไม้ได้ให้กองอุทยานแห่งชาติ พิจารณาป่าพระฉาย กำหนดให้เป็นอุทยานแห่งชาติ กองอุทยานแห่งชาติจึงให้วนอุทยานน้ำตกสามหลั่นไปทำการสำรวจ ซึ่งวนอุทยานน้ำตกสามหลั่นได้มีหนังสือรายงานผลการสำรวจว่า บริเวณป่าพระฉายเป็นภูเขาสลับซับซ้อน เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร สภาพป่าสมบูรณ์ดี มีน้ำตกที่สวยงาม และมีสัตว์ป่าอาศัยอยู่หลายชนิด เหมาะที่จะจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ 

กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ได้นำเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ซึ่งมีมติเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2519 เห็นสมควรให้กำหนดพื้นที่ดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าพระฉายและน้ำตกสามหลั่น ในท้องที่ตำบลหนองนาก ตำบลห้วยทราย ตำบลโคกแย้ อำเภอหนองแค ตำบลหนองปลาไหล อำเภอเมืองสระบุรี ตำบลบ้านลำ ตำบลคลองเรือ อำเภอวิหารแดง และตำบลห้วยแห้ง อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้ประกาศไว้ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 98 ตอนที่ 85 ลงวันที่ 2 มิถุนายน 2524 เป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 27 ของประเทศ 

ต่อมาในปี 2543 อธิบดีกรมป่าไม้ ได้เดินทางตรวจเยี่ยมราชการและได้แนะนำว่า ควรเปลี่ยนชื่ออุทยานแห่งชาติเขาสามหลั่นเป็น อุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย โดยกรมป่าไม้พิจารณาแล้วเพื่อให้สอดคล้องกับข้อมูลทางโบราณคดี ประวัติศาสตร์ และสภาพของพื้นที่ จึงเปลี่ยนชื่ออุทยานแห่งชาติเขาสามหลั่น เป็นอุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย 

ต่อมาเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้พิจารณาชื่ออุทยานแห่งชาติให้มีความเหมาะสม สอดคล้องกับจุดเด่น และศักยภาพที่สำคัญของพื้นที่ที่จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ จึงเปลี่ยนชื่ออุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย เป็นอุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น

27856.25 ไร่

หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สห.1 (ซับปลากั้ง)

ลักษณะภูมิประเทศ
อุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น ตั้งอยู่ระหว่างค่าพิกัด U.T.M. ที่ 705000 E. ถึง 717000 E. และ 1592000 N. ถึง 1599000 N. ภูมิประเทศประกอบด้วยพื้นที่เทือกเขาสูง และพื้นที่ราบระหว่างหุบเขา
1. พื้นที่เทือกเขาสูง เป็นพื้นที่ที่มีภูเขาสลับซับซ้อน เป็นเทือกเขาที่วางตัวตามแนวตะวันตกเฉียงเหนือถึงตะวันออกเฉียงใต้ครอบคลุมพื้นที่อุทยานแห่งชาติ
2. ที่ราบแคบๆ ระหว่างหุบเขา เป็นพื้นที่อยู่ทางตอนเหนือของอุทยานฯ สภาพภูมิประเทศประกอบด้วยภูเขาน้อยใหญ่ มีที่ราบในหุบเขา ยอดเขาสูงที่สุดคือ ยอดเขาครก มีความสูงประมาณ 329 เมตร จากระดับน้ำทะเล สามารถมองเห็นตัวเมืองสระบุรีและอำเภอใกล้เคียงได้อย่างชัดเจน ป่าแห่งนี้ เป็นป่าต้นกำเนิดน้ำตกหลายแห่ง เป็นต้นน้ำลำธาร ที่ไหลไปหล่อเลี้ยงไร่นาของราษฎรที่อยู่อาศัยในบริเวณรอบเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติ
บริเวณพื้นที่อุทยานฯ เป็นส่วนหนึ่งทางด้านตะวันตกของอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ และมีหินประเภทเดียวกันกับหินภูเขาไฟเขาใหญ่ซึ่งคาดคะเนว่าเป็นหินยุคเพอร์เมียน - ไทรแอสซิกอายุประมาณ 230 ถึง 260 ล้านปี 

ลักษณะภูมิอากาศ
ประกอบด้วย 3 ฤดูกาล คือ
1. ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน มีอากาศร้อนชื้น ในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน จะมีฝนตกบ้างเล็กน้อย เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากลมฝ่ายใต้พัดพาความร้อนและความชื้นเข้าสู่แผ่นดิน
2. ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนกันยายน มีฝนตกชุก ประกอบกับมีร่องความกดอากาศต่ำพัดผ่านในช่วงเดือนพฤษภาคม และเดือนกันยายน ทำให้ช่วงนี้มีฝนตกมากกว่าช่วงอื่น ๆ
3. ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่ช่วงเดือนตุลาคมถึงเดือนมกราคม โดยได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ จึงมีอากาศเย็น ความชื้นต่ำ ค่อนข้างแห้งแล้ง มีอุณหภูมิเฉลี่ยรายปี 28 องศาเซลเซียส มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 1,200 มิลลิเมตรต่อปี 

สภาพป่าประกอบด้วย ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง และทุ่งหญ้า โดยพื้นที่ป่าประมาณ 65% เป็นป่าเบญจพรรณ 33% เป็นป่าดิบแล้ง และ 2% เป็นทุ่งหญ้า พันธุ์ไม้ที่สำคัญ ได้แก่ ประดู่ แดง สักเต็ง รัง มะค่าโมง ตะเคียนทอง ตะแบก ยาง และพันธุ์ไม้อื่นๆ ที่ทำการสำรวจไว้ในเบื้องต้นกว่า 800 ชนิด สำหรับไม้พื้นล่าง ได้แก่ ไม้ไผ่ชนิดต่างๆ หวาย กล้วยไม้ เป็นต้น
สัตว์ป่าที่อาศัยอยู่ส่วนใหญ่เป็นสัตว์ขนาดเล็ก เช่น เก้ง หมูป่า ตุ่น ไก่ป่า กระจง กระต่ายกระรอก กระแต นางอาย ชะมด พังพอน งู รวมทั้งนก และผีเสื้อชนิดต่างๆ เป็นต้น 

การเดินทาง
นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางจากกรุงเทพฯ ทั้งไปและกลับได้ภายในวันเดียวกัน โดยเดินทางตามเส้นทางถนนพหลโยธิน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1) ก่อนถึงหลักกิโลเมตรที่ 102 แล้ว U-TURN กลับ จากนั้นให้ขับรถเข้าทางเบี่ยงซ้ายมือ และเลี้ยวซ้ายเข้าถนนลาดยาง หมายเลข 3042 (แยกพระพุทธฉาย) ขับตรงไปเรื่อยๆ ประมาณ 4 กิโลเมตร จะพบสัญญาณไฟจราจร รอสัญญาณไฟ แล้วขับรถตรงไปเรื่อยๆ จากนั้นเลี้ยวขวาเข้าถนนลาดยาง หมายเลข 3046 ประมาณ 3 กิโลเมตร ถึงอุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น
หรือ อีก 1 เส้นทาง คือโ ดยเดินทางตามเส้นทางถนนพหลโยธิน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1) จากนั้นเข้าทางเลี่ยงเมืองสระบุรีไปนครราชสีมา เลี้ยวขวาตรง สี่แยกไฟแดง ขับรถตรงมาเรื่อยๆ จากนั้นเลี้ยวขวาเข้าถนนลาดยาง หมายเลข 3046 ประมาณ 3 กิโลเมตร ถึงอุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น