อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า 
60 หมู่ที่ 9 ต.เขาปู่ อ.ศรีบรรพต จ.พัทลุง 93190 

โทรศัพท์ : 0 7468 9194 มือถือ 09 3578 9749 โทรสาร : - 

อีเมล: khaopukhaoya@gmail.com 

หัวหน้าอุทยานแห่งชาติ : นายอิศราพันธ์ บุญมาศ 

อัตราค่าบริการเข้าอุทยานแห่งชาติ 
ชาวไทย : ผู้ใหญ่ 20 บาท เด็ก 10 บาท 
ชาวต่างชาติ : ผู้ใหญ่ 100 บาท เด็ก 50 บาท 

อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า ตั้งชื่อตามภูเขาที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ ซึ่งเป็นที่รู้จักของผู้คนในจังหวัดพัทลุง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “เขาปู่” ซึ่งถือว่าเป็นภูเขาอันศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่สิงสถิตของดวงวิญญาณ “ตาปู่” เป็นเทพกึ่งคนธรรพ์ ซึ่งเป็นที่นับถือเคารพกราบไหว้ของชาวตำบลเขาปู่และประชาชนทั่วไป อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอทุ่งสง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช อำเภอรัษฎา อำเภอห้วยยอด อำเภอเมือง อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง และอำเภอศรีนครินทร์ อำเภอศรีบรรพต อำเภอป่าพะยอม อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง ตั้งอยู่ในบริเวณเทือกเขาบรรทัด สลับซับซ้อนปกคลุมด้วยป่าดงดิบชื้นเขียวสะพรั่งทุกฤดูกาล จนได้รับสมญานามว่า “ป่าพรหมจรรย์” ในตอนกลางของพื้นที่เป็นที่ราบ ซึ่งมีบ้านพักแบบทาร์ซานสร้างเรียงรายอยู่ตามริมห้วยธาร นับเป็นเอกลักษณ์ของอุทยานแห่งชาติเขาปู่ - เขาย่า รวมเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 433,750 ไร่ หรือ 694 ตารางกิโลเมตร 

ความเป็นมา: เมื่อครั้งที่นายผ่อง เล่งอี้ ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการกองอนุรักษ์สัตว์ป่า ได้เสนอว่า จังหวัดพัทลุงมีเขตห้ามล่าสัตว์ป่าทะเลน้อย ซึ่งมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักดีของนักท่องเที่ยว เป็นอุทยานนกน้ำที่มีนกชนิดต่างๆ ที่สวยงามและหายากมากกว่า 126 ชนิด อาศัยอยู่ไม่ต่ำกว่า 10,000 ตัว นอกจากนี้มีพื้นที่ป่าบริเวณเทือกเขาบรรทัด ซึ่งเป็นป่าผืนสุดท้ายของจังหวัดพัทลุงและมีธรรมชาติหลายแห่งที่สวยงาม เช่น น้ำตกหนานปลิว น้ำตกเขาคราม ถ้ำมัจฉา เป็นต้น เหมาะที่จะจัดเป็นแหล่งท่องเที่ยวโดยจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ทั้งได้รับความร่วมมือและสนับสนุนอย่างดียิ่งจาก ร้อยตรีกิตติ ประทุมแก้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดพัทลุง ตลอดจนครู อาจารย์ และประชาชนชาวพัทลุง 

กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ ได้ดำเนินการสำรวจและได้นำเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ มีมติในการประชุมครั้งที่ 2/2523 เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม 2523 ให้กำหนดบริเวณดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยมีพระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าเทือกเขาบรรทัดในท้องที่ตำบลน้ำตก อำเภอทุ่งสง ตำบลวังอ่าว อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช ตำบลหนองบัว ตำบลหนองปรือ ตำบลท่างิ้ว ตำบลเขาปูน ตำบลห้วยยอด ตำบลปากแจ่ม อำเภอห้วยยอด ตำบลน้ำผุด ตำบลช่อง อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง และตำบลตะแพน ตำบลเขาปู่ อำเภอศรีบรรพต อำเภอควนขนุน ตำบลบ้านนา อำเภอเมืองพัทลุง ตำบลกงหรา ตำบลชะรัด อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 99 ตอนที่ 72 ลงวันที่ 27 พฤษภาคม 2525 เป็นอุทยานแห่งที่ 42 ของประเทศ 
อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 433,750 ไร่ (หรือ 694 ตารางกิโลเมตร) อยู่ในท้องที่ตำบลน้ำตก อำเภอทุ่งสง ตำบลวังอ่าง ตำบลเขาพระทอง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช ตำบลหนองปรือ ตำบลหนองบัว ตำบลเขาไพร อำเภอรัษฎา ตำบลท่างิ้ว ตำบลเขาปูน ตำบลห้วยยอด ตำบลในเตา ตำบลปากแจ่ม อำเภอห้วยยอด ตำบลน้ำผุด อำเภอเมือง ตำบลช่อง ตำบลละมอ อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง ตำบลชุมพล ตำบลลำสินธุ์ ตำบลบ้านนา อำเภอศรีนครินทร์ ตำบลตะแพน ตำบลเขาปู่ อำเภอศรีบรรพต ตำบลเกาะเต่า ตำบลลานข่อย อำเภอป่าพะยอม ตำบลกงหรา ตำบลชะรัด ตำบลคลองทรายขาว ตำบลคลองเฉลิม ตำบลสมหวัง อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง ตั้งอยู่ในบริเวณภาคใต้ฝั่งตะวันออกของประเทศไทย อยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 8 - 9 องศาเหนือ โดยมีสำนักงานที่ทำการตั้งอยู่ หมู่ที่ 9 ต.เขาปู่ อ.ศรีบรรพต จ.พัทลุง อาณาเขตติดต่อ ดังนี้ 
อาณาเขต 
ทิศเหนือ จด อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช 
ทิศใต้ จด เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาบรรทัด และอำเภอกงหรา 
จังหวัดพัทลุง 
ทิศตะวันออก จด อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช 
อำเภอป่าพะยอม อำเภอศรีนครินทร์ จังหวัดพัทลุง 
ทิศตะวันตก จด อำเภอนาโยง อำเภอเมือง อำเภอห้วยยอด 
อำเภอรัษฎา จังหวัดตรัง 
ในท้องที่จังหวัดตรังมีพื้นที่ครอบคลุม จำนวน 209,615 ไร่ รวม 4 อำเภอ ประกอบด้วย 
อำเภอนาโยง รวมเนื้อที่ 21,800 ไร่ 
อำเภอเมือง รวมเนื้อที่ 74,175 ไร่ 
อำเภอห้วยยอด รวมเนื้อที่ 92,065 ไร่ 
อำเภอรัษฎา รวมเนื้อที่ 21,575 ไร่ 
ครอบคลุมป่าสงวนแห่งชาติ ป่าเทือกเขาบรรทัด แปลงที่ 1 ตอนที่ 1, ป่าเทือกเขาบรรทัด แปลงที่ 1 ตอนที่ 2, ป่าเทือกเขาบรรทัด แปลงที่ 1 ตอนที่ 3 และป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาพูล 
ในท้องที่จังหวัดพัทลุงมีพื้นที่ครอบคลุม จำนวน 166,760 ไร่ รวม 4 อำเภอ ประกอบด้วย 
อำเภอป่าพะยอม รวมเนื้อที่ 59,030 ไร่ 
อำเภอศรีบรรพต รวมเนื้อที่ 52,855 ไร่ 
อำเภอศรีนครินทร์ รวมเนื้อที่ 34,050 ไร่ 
อำเภอกงหรา รวมเนื้อที่ 20,825 ไร่ 
ครอบคลุมป่าสงวนแห่งชาติ ป่าภูเขาบรรทัด แปลงที่ 2 ตอนที่ 1, ป่าเทือกเขาบรรทัดแปลงที่ 2 ตอนที่ 2, ป่าเทือกเขาบรรทัด แปลงที่ 2 ตอนที่ 3, ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าในวังและป่าสงวนแห่งชาติ ป่าเขาหวัง ป่าเขาคับ ป่าเขาเขียว และป่าเขายาโง้ง และป่าไม้ถาวรของชาติตามมติคณะรัฐมนตรี ป่าอ่าวรำคาญ-ในวัง ป่าเกาะยูงในวัง และป่าพระยากรุงจีน
ในท้องที่จังหวัดนครศรีฯ มีพื้นที่ครอบคลุม จำนวน 57,375 ไร่ รวม 2 อำเภอ ประกอบด้วย 
อำเภอชะอวด รวมเนื้อที่ 22,225 ไร่ 
อำเภอทุ่งสง รวมเนื้อที่ 35,150 ไร่ 
ครอบคลุมป่าสงวนแห่งชาติ ป่าควนแก้ว ป่าคลองตม และป่าทุ่งลานแซะ และป่าสงวนแห่งชาติ ป่าบ้านควนออก บ้านน้ำตก 

433750.00 ไร่

สภาพภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสูงซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาบรรทัด มีภูเขาสูงสลับซับซ้อนมากมายที่วางตัวตามแนวเหนือ-ใต้ ประกอบด้วยภูเขาบรรทัด ภูเขานครศรีธรรมราช เขาปู่-เขาย่า เขาป้าแหร้ เขาสามร้อยยอด เขาวัดถ้ำ เขาพระยากรุงจีน เขาป่าโฮ้ง มีเขาหินแท่นเป็นยอดเขาสูงสุด มีความสูงประมาณ 877 เมตรจากระดับน้ำทะเล พื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาปู-เขาย่า เป็นต้นแม่น้ำตรังและแม่น้ำปากพนัง โดยในฝั่งจังหวัดพัทลุงเป็นแหล่งกำเนิดคลองลาไม คลองไม้เสียบ คลองน้ำใส ซึ่งจะไหลรวมเป็นคลองชะอวดและแม่น้ำปากพนัง ส่วนในฝั่งจังหวัดตรังเป็นต้นกำเนิดของคลองลำภูรา คลองละมอ ซึ่งเป็นต้นน้ำแม่น้ำตรัง

สภาพภูมิอากาศ ฤดูฝนอยู่ระหว่างเดือนพฤษภาคม-ธันวาคม ฝนตกมากในช่วงเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน ปริมาณน้ำฝนที่วัดได้ที่บริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า ประมาณ 2,000 - 2,500 มิลลิเมตร/ปี อุณหภูมิระหว่าง 20-35 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ย 27 องศาเซลเซียส
ข้อมูลปริมาณน้ำฝน
สถานที่จัดเก็บ ที่ทำการอุทยานฯ ม.9 ต.เขาปู่ อ.ศรีบรรพต จ.พัทลุง
ปริมาณน้ำฝนปี 2550 2230.5 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2551 2256.6 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2552 2362.0 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2553 2208.5 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2554 3459.7 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2555 1616.8 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2556 1940.2 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2557 2107.0 มิลลิเมตร
ปริมาณน้ำฝนปี 2558 1598.5 มิลลิเมตร

สภาพสังคมพืชในอุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า ส่วนใหญ่มีสภาพเป็นสังคมพืชป่าดิบชื้น พันธุ์ไม้ที่พบ ได้แก่ ตะเคียนทอง หลุมพอ ยาง กระบาก จำปาป่า พิกุล ไข่เขียว นาคบุตร พญาไม้ หลาวชะโอน หมากพน ฉก ฯลฯ พืชพื้นล่างได้แก่ ช้างร้องไห้ หวาย กล้วยไม้ป่า สมุนไพร และว่านชนิดต่างๆ

เนื่องจากอุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า มีอาณาเขตติดต่อกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด จึงมีสัตว์ป่าอพยพไปมาอยู่เสมอ จากการสำรวจชนิดของสัตว์ป่าในเขตอุทยานแห่งชาติ พบสัตว์ประเภทต่างๆ ประกอบด้วย

สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ประมาณ 60 ชนิด เช่น เลียงผา สมเสร็จ หมีคน เสือปลา เก้ง กระจงควาย ค่างแว่นถิ่นใต้ ชะมดแปลงลายแถบ หมาไม้ หนูผีจิ๋ว อีเห็นลายพาด พญากระรอกเหลือง พญากระรอกดำ ค้างคาวแม่ไก่ป่าฝน ค้างคาวปีกถุงเคราดำ ฯลฯ นก พบประมาณ 286 ชนิด อาทิเช่น นกยางไฟหัวสีเทา นกคัดคูสีทองแดง นกบั้งรอกปากแดง นกกะเต็นแดง นกเงือกหัวหงอน นกจอกป่าหัวโต นกพญาปากกว้างเล็กนกขมิ้นน้อยสีเขียว นกจาบดินหัวดำ นกกระจิบกระหม่อมแดง นกจับแมลงสีส้ม นกกินปลีกล้วยปากยาว นกกาฝากสีเลือดหมู ฯลฯ

สัตว์เลื้อยคลาน พบประมาณ 67 ชนิด เช่น เต่าจักร ตะพาบน้ำ เห่าช้าง ตุ๊ดตู่ ตะกวด เหี้ย จิ้งเหลนน้อยหางยาว กิ้งก่าบินหัวสีฟ้า ตุ๊กแกป่าใต้ งูดินมลายู งูเห่าทองพ่นพิษ งูคงคาทอง งูใบ้ ฯลฯ

สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก สำรวจพบ กบหงอนมลายู กบชะง่อนหินเมืองใต้ กบเขาหลังตอง กบตะนาวศรี กบว้าก อึ่งกรายลายจุด อึ่งกรายหัวแหลม อึ่งกรายมลายู คางคกแคระ กบหนอง เขียด บัว เป็นต้น

ปลา ในบริเวณแหล่งน้ำพบ ประมาณ 15 ชนิด ได้แก่ ปลาตูหนา ปลามัด ปลาหวด ปลาหลด ปลาซิวควาย ปลาซิวใบไผ่ ปลาอีกอง และปลาชะโอนถ้ำ เป็นต้น

แมลง ประมาณ 70 ชนิด อาทิเช่น ผึ้งหลวง ด้วงดีดหนวดไผ่ ด้วงกว่างห้าเขา จักจั่นงวงมวนแดง ผีเสื้อพ่อมด ผีเสื้อหางติ่งอิศวร ผีเสื้อดาราไพรปักษ์ใต้ ผีเสื้อเจ้าป่า ผีเสื้อกระทกรกสีคล้ำ ผีเสื้อถุงทองปักษ์ใต้ เป็นต้น

อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า อยู่ห่างจากตัวจังหวัดพัทลุง 37 กิโลเมตร สามารถเดินทางได้โดย

• รถโดยสารประจำทาง/รถปรับอากาศ ขึ้นที่สถานีขนส่งสายใต้ใหม่ สายกรุงเทพฯ-พัทลุง หรือรถไฟมาลงที่ตัวจังหวัดพัทลุงหลังจากนั้นก็นั่งรถโดยสารสายพัทลุง-เขาปู่-เขื่อน มาลงที่ทำการอุทยานแห่งชาติ หรือถ้าเป็นรถยนต์ส่วนตัวก็สามารถมาได้ 2 เส้นทาง ดังนี้

• จากจังหวัดพัทลุงใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 สายพัทลุง-นครศรีธรรมราช ระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตรถึง “สี่แยกโพธิ์ทอง” เลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงจังหวัดหมายเลข4164 (ถนนสายควนขนุน-เขาปู่) ไปประมาณ 17 กิโลเมตร จะเห็นป้ายอุทยานเลี้ยวซ้ายไปอีกประมาณ 4 กิโลเมตร ก็จะถึงบริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า(อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 9 ตำบลเขาปู่ อำเภอศรีบรรพต จังหวัดพัทลุง)
หมายเหตุ เส้นทางหลวงจังหวัดหมายเลข 4164 สามารถไปบรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 เพื่อไปจังหวัดตรัง

• จากจังหวัดพัทลุงใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 สายพัทลุง-ตรัง ระยะทาง 17 กิโลเมตรถึงบริเวณสามแยกควนดินสอ เลี้ยวขวาไปทางเขาปู่ประมาณ 27 กิโลเมตร จะถึงชุมชนเขาปู่ เลี้ยวขวาไปอีก 3 กิโลเมตร จะเห็นป้ายอุทยานฯ เลี้ยวขวาขึ้นไปประมาณ 4 กิโลเมตร ก็จะถึงบริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ เขาปู่-เขาย่า